Noordbrabants museum collecties 2022
De eerste generatie kunstenaars in Sint-Martens-Latem
George Minne, Valerius de Saedeleer en Gustave van de Woestyne.
Waar in de eerste jaren vooral ideeën worden uitgewisseld, staan de jaren daarna in het teken van artistieke ontplooiing.
De tweede kunstenaarsgroep die zich vanaf 1905 in Latem vestigt, onder wie de latere expressionisten Gustave De Smet en Constant Permeke, kende niet deze religieuze binding.
SYMBOLISME IN VLAANDEREN
Een dromerig rivierlandschap om in te verdwijnen, een krachtige boerenkop die je recht in de ogen kijkt en een langgerekt kwetsbaar figuur van marmer. Symbolisme in Vlaanderen laat zich niet makkelijk in een beeld vangen en toch hebben alle werken iets gemeen. Ze staan voor een verlangen naar verdieping. Terug naar de natuur, de oorsprong en innerlijke rust. Een thema waar velen zich ook nu in herkennen.
Deze tentoonstelling vertelt het verhaal van een groep kunstenaars die zich rond 1900 afzet tegen de industrialisering en zich vestigt in Sint-Martens-Latem, een dorp ten zuiden van Gent.
In een omgeving van rust, ruimte en spiritualiteit ontstaan prachtige voorstellingen van landschappen en menselijke figuren. Authentiek, verfrissend en bijzonder. Ruim zestig schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken van de prominente leden George Minne, Valerius de Saedeleer en Gustave van de Woestyne.
SYMBOLISME IN VLAANDEREN
Wij hadden tijd in october 2022 om Symbolisme in Vlaanderen te bewonderen in Het Noordbrabants Museum! Een kennis met een groep kunstenaars die de drukke stad Gent hebben verlaten om op zoek te gaan naar rust, ruimte en spiritualiteit in de natuur. Prachtige schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken vertelde het verhaal van George Minne, Valerius de Saedeleer en Gustave van de Woestyne.
Valerius de Saedeleer
1867-1941
De ziel van het land
Als een van de eerste kunstenaars vestigt Valerius de Saedeleer zich in 1898 in Sint-Martens-Latem. Valerius de Saedeleer is meester in het schilderen van landschappen. Met zijn dromerige, weidse en pure vergezichten zet hij de tijd stil. Vanuit zijn hoeve aan de rivier de Leie kan hij zo de boomgaard instappen. Het landschap was voor zijn komst al zijn grote onderwerp. Het tienjarig verblijf in Latem zorgt binnen het thema voor een kentering.
Langzaamaan maakt de ‘vluchtige’ impressionistische schildertrant plaats voor een bewust componeren van de voorstelling. Het resultaat is een zuiver landschap waarin de suggestie van het spirituele voelbaar is.
Oe religieuze beleving van de natuur is wat de Latem-gangers delen. De Saedeleer schildert het landschap vanuit zijn eigen ervaring, maar ontdoet het van het alledaagse. Zijn verstilde vergezichten roepen termen als het eeuwige of het wezenlijke op. Na zijn vertrek uit Latem zet hij zijn natuurvisie voort, al past hij de enscenering aan.
Als de hemel niet meer weet wat voor zeggen aan de wereld te geven, geeft hij sneeuw.
- Valerius de Saedeleer over zijn sneeuwlandschappen, 1935
De grote hoeve in de winter / De oude perelaar in de winter, 1925
Olieverf op doek
In de jaren 20 kiest De Saedeleer vaker voor zijn geliefde thema’s: het sneeuwlandschap en de ontbladerde boom. De boom is als een archetype in De grote hoeve in de winter. In de in Latem ont- wikkelde silhouetstijl weet hij het takkenwerk met grote precisie te schilderen. Hij kent de anatomie van de boom goed, maar raakt hem hier vooral in zijn wezen: als een bezielde verschijning.
Pachthoeve in de sneeuw, 1907
Olieverf op doek
De Saedeleer stort zich in Latem rond 1907 op het ingewikkelde thema van een boomgaard in de winter. Hij doet dat op een heel eigen manier. Het scherpe sithouet van bomen op de voorgrond zal karakteristiek blijven voor zijn werk. Pachthoeve in de sneeuw verraadt de invloed van de sneeuwgezichten van Pieter Bruegel de Oude. De Brugse tentoonstelling van Vlaamse primitieven in 1902 was voor hem van grote betekenis.
MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN, GENT
De winter, 1911
Olieverf op doek
In het dorp Tiegem verdiept De Saedeleer een onderwerp dat hij in Latem al eens verkende: sneeuwlandschappen. Het thema ligt hem: een besneeuwde vlakte zet aan tot inkeer en overbodige details worden bedekt. Hier Staat het donkere takkensilhouet centraal, dat gedurfd is afgesneden; het doet denken aan Japanse kunst. Meermaals kiest De Saedeleer dezelfde locatie voor verschillende werken, zo ook bij De winter en Winterstemming.
PARTICULIERE COLLECTIE

De Leie in de ochtend, 1905
Olieverf op doek
GASTHUYS - STEDELIJK MUSEUM AALST
Externe linken