Wat is Carnaval
- Wat betekent het woord carnaval? Over de betekenis van het woord carnaval gaan verschillende verhalen rond. Een voor de hand liggende verklaring is dat ‘carnaval’ is afgeleid van het Latijnse ‘carne vale’, wat betekent: vaarwel aan het vlees.
- Waarom is 11 het gekkengetal? Het getal 11 is van oudsher het getal van de dwazen en de narren. Elf is onlosmakelijk verbonden met carnaval. Denk aan de elfde van de elfde (11 november), de Raad van Elf, het feit dat veel carnavalsactiviteiten om elf minuten over het hele of halve uur beginnen en carnavalsjubilea om de 11 jaar worden gevierd.
- Wie heeft het gezag tijdens carnaval? Een vaste traditie voor aanvang van het carnavalsfeest is dat de burgemeester van een stad of dorp de macht tijdelijk overdraagt. Dat gebeurt op vrijdagavond of zaterdagochtend, vaak tijdens een officiële ceremonie op het gemeentehuis. De ambtsketting gaat af en de symbolische sleutel van stad of dorp wordt overgedragen aan de leutvorst, die tijdens de carnavalsdagen de scepter zwaait over zijn feestende rijk. Op de meeste plekken gaat er een Prins Carnaval voorop in de polonaise, maar in de Bredase wijk ’t Ginneken is het bijvoorbeeld een Baron die het plaatselijke leutfeest aanvoert.
- Wat is de historie van het carnavalsfeest? Over waar het carnavalsfeest vandaan komt gaan verschillende verhalen de ronde. Zeker is wel dat het feest eeuwen terug al werd gevierd door de katholieken. Tijdens de hervorming in de zeventiende eeuw werd het feest een tijd in de ban gedaan door de opkomst van de protestanten. Die waren tegen losbandigheid en dat maakte dat carnaval in veel plaatsen decennialang verboden was.
- Waarom duurt carnaval vier tot vijf dagen? Dat we tegenwoordig een halve week carnaval vieren is in de loop der jaren zo gegroeid. Van oorsprong was er alleen Vastenavond, de dinsdag voor de vastentijd. Ook wel ‘vette dinsdag’ genoemd.
- Wat is het protocol? Elke plaats heeft een eigen invulling als het gaat om het carnavalsprotocol. Daaronder vallen de carnavaleske gebruiken en tradities. Onderdeel van het protocol zijn bijvoorbeeld de lokale leutvorst en zijn gevolg. Meestal gaat het om een Prins Carnaval met in ieder geval een Raad van Elf. Maar in veel plaatsen is dat gevolg uitgebreider. Dan horen er bijvoorbeeld ook een nar, een adjudant of dansmariekes bij.
- Waarom verkleden we ons tijdens carnaval? Waar de traditie van verkleden en feesten precies vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Maar bij de opkomst van het katholieke geloof verbood de kerk heidense feesten. Toch gingen mensen door met feestvieren. Dit deden zij verkleed om niet herkend te worden. Bij het feesten ging het erom dat iedereen gelijk aan elkaar was. De meester diende de slaaf en de slaaf de meester.
- Waar komt de carnavalsgroet ‘Alaaf’ vandaan? De kreet ‘Alaaf’ stamt af van de Keulse carnavalstraditie. Het is een vreugdekreet of begroeting tijdens carnaval. Daarbij hoort de beweging dat je met de vingertoppen van je rechterhand, je linkerslaap aantikt. Vanuit de historie werd de kreet gebruikt bij het uitbrengen van een dronk.
- Waarom trekken er tijdens carnaval optochten door de straten? De traditie van de carnavalsoptochten is ook overgewaaid uit Keulen. Daar werd in 1823 een carnavalsstoet gehouden, om de nieuwe baas voor gek te zetten. Keulen hoorde, nadat het eerst in Frans bezit was geweest, vanaf 1815 bij Pruisen. Keulen was een belangrijke plaats in die tijd en kreeg zodoende bezoek van de keizer van het Duitse rijk.
- Waar komt de term dweilen vandaan? De term ‘dweilen’ – als in van kroeg naar kroeg gaan, zoals we tijdens carnaval vaak gebruikt wordt -, stamt af van de betekenis ‘doelloos, dan wel dronken, op straat rondzwerven’. Met name in Brabant wordt de term dweilen veel gebruikt. Vaak wordt er gedweild onder begeleiding van carnavalskapellen die voor de nodige muziek onderweg zorgen, ook wel dweilorkesten genoemd.
- Wordt carnaval alleen in Nederland gevierd? Nee, zeker niet. Carnaval is een feest dat wereldwijd op veel plekken gevierd wordt, vaak vanuit de katholieke traditie, maar er zijn ook allerlei gekostumeerde of gemaskerde feesten die weer van het traditionele carnaval zijn afgeleid. Van Europa tot Afrika en natuurlijk is carnaval in het Braziliaanse Rio de Janeiro wereldberoemd. Net zoals in Brabant elke plaats zijn eigen carnavalstradities kent, geldt dat ook voor de invulling van het feest wereldwijd